“Chọn nghề nghiệp vì nghề đó hot, coi nó là công cụ kiếm tiền và thăng tiến có nghĩa là bạn đã thất bại ngay từ đầu trong việc định hướng. Nghề nghiệp cũng như con người, nếu không cùng nó phát triển thì sẽ nhanh chóng bị đào thải.”
Định hướng nghề nghiệp là một khâu quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Đó chính là cách chúng ta tìm được lẽ sống để phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội. Chọn được công việc phù hợp là cách để bạn vui sống khi làm việc 8 tiếng mỗi ngày, để thấy mình có giá trị khi cảm nhận được niềm vui từ những cống hiến cho xã hội.
Nhiều em lựa chọn nghề nghiệp vẫn dựa theo cảm tính hơn là sự hiểu biết. Các em dễ dàng bị thu hút bởi tên của ngành, lựa chọn trường “oách” mà không hiểu rõ về ngành nghề đó cũng như không lượng sức mình dẫn đến việc chọn sai nghề hoặc cơ hội vào đại học thấp. Điều này thể hiện việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong nhà trường hiện nay chưa tốt.
Nhiều học sinh không biết lựa chọn nghề theo đam mê, sở thích hay theo xu thế ngành ‘hot’ của xã hội. Suy nghĩ cứ thấy ngành quốc tế đồng nghĩa với “hot” là hoàn toàn sai lầm. Các bạn cần phải có năng lực xuất sắc đủ để cạnh tranh với rất nhiều các bạn khác, đặc biệt là các bạn du học sinh được đào tạo ở nước ngoài.
Để quyết định lựa chọn nghề nghiệp theo đam mê hay theo xu thế thời thượng, bạn cần biết các nguyên tắc: chỉ nên chọn nghề mà bản thân có đủ điều kiện đáp ứng; chỉ chọn ngành, nghề khi đã có hiểu biết đầy đủ; không chọn ngành xã hội không có nhu cầu và chọn nghề đáp ứng được những giá trị bản thân, coi trọng và có ý nghĩa.
Đồng thời, bạn cần đặt ra ba câu hỏi cơ bản: Tôi thích ngành nghề gì? Tôi làm được nghề gì? Tôi cần làm nghề gì? Khi có đam mê, hứng thú với công việc thì bạn sẽ theo đuổi, vượt qua được khó khăn. Nhưng thích thôi chưa đủ, cần phải có năng lực, tính cách, thể chất để làm được nghề đó. Bạn cũng phải lựa chọn nghề mà xã hội có nhu cầu, nếu không sẽ khiến cho việc tìm kiếm việc làm gặp khó khăn. Khi tổng hợp được cả 3 câu hỏi trên thì bạn sẽ có được sự chọn lựa tối ưu nhất cho bản thân mà không phải là chạy theo xu thế ngành hot hoặc đam mê không rõ ràng.
Một bạn học sinh chia sẻ rằng mình thích đi xa, thích khám phá những miền đất mới, nền văn hóa mới và muốn làm hướng dẫn viên du lịch. Khi hỏi ngược lại: “Bạn có sẵn sàng phục vụ cả đoàn khách trong suốt quá trình tham quan, dậy sớm lo bữa ăn, đi ngủ sau khi người khách cuối cùng trở về phòng, lo đi lại, làm việc với khách sạn, chính quyền để đăng ký cho khách?”. Câu trả lời là “Không”, vì em đó cho rằng làm hướng dẫn du lịch là chia sẻ những hiểu biết về miền đất và văn hóa cho người khác biết chứ không phải phục vụ họ.
Lựa chọn nghề nghiệp chỉ vì thích thôi chưa đủ, hãy tìm hiểu sau này công việc phải đối mặt với những khó khăn gì và bản thân mình có sẵn sàng đối mặt với khó khăn đó hay không.
Nhiều bạn trẻ phân vân khi đứng giữa việc chọn trường, chọn nghề mà cha mẹ quyết định hay là quyết tâm theo đuổi ngành nghề mà mình muốn. Để giải quyết vấn đề này, bạn cần phải chứng minh rằng mình đã tìm hiểu, nghiên cứu rất kỹ và có đam mê, có tố chất đối với công việc này. Quan trọng hơn, cần cho bố mẹ thấy cơ hội nghề nghiệp sau này.
“Việc em thích học làm bánh đã thực sự dựa trên sở trường của em chưa? Nếu giữ vững lập trường thì hãy chia sẻ, tư vấn ngược lại với bố mẹ để hai bên tìm được tiếng nói chung. Đừng phản đối bằng cách tảng lờ, khó chịu sẽ dễ dẫn đến sự căng thẳng trong gia đình”, tôi thường tư vấn như vậy. Còn khi nghề mình thích không phù hợp với sở trường mà bố mẹ cũng có ý kiến tương tự thì cần cân nhắc đến lời khuyên của gia đình bởi không ai hiểu con cái bằng cha mẹ.
Làm việc gì mà không xác định được mục tiêu thì không bao giờ đi tới đích. Trong việc lựa chọn nghề nghiệp, nếu các bạn không có sự chuẩn bị thì không thể nào có sự thành công trong tương lai. Nghề nghiệp không chỉ là công cụ kiếm tiền mà còn là hành trình phát triển bản thân, khám phá và cống hiến những giá trị tốt đẹp cho xã hội.
Dịch
