Năm học 2024–2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong giáo dục phổ thông. Lứa học sinh 2009 – thế hệ cuối cùng học theo chương trình THCS năm 2006 – chính thức bước vào lớp 10 theo Chương trình giáo dục phổ thông mới. Điều này đồng nghĩa, các em sẽ là thế hệ học sinh đầu tiên lấp đầy cả ba khối lớp THPT với chương trình đổi mới toàn diện.
Từ đây, học sinh và phụ huynh phải đối diện với một quyết định có ảnh hưởng dài lâu: lựa chọn tổ hợp môn học. Việc lựa chọn này không chỉ tác động đến việc học trong suốt ba năm phổ thông mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến ngành nghề, trường đại học và con đường sự nghiệp tương lai.
8 môn học bắt buộc trong chương trình lớp 10
Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tất cả học sinh lớp 10 sẽ học các môn bắt buộc sau:
- Toán
- Ngữ văn
- Lịch sử
- Tiếng Anh
- Giáo dục thể chất
- Giáo dục quốc phòng – an ninh
- Giáo dục địa phương
- Hoạt động trải nghiệm – hướng nghiệp
Bên cạnh đó, mỗi học sinh cần lựa chọn 4 môn học tự chọn thuộc các nhóm môn như sau:
- Nhóm Khoa học tự nhiên: Vật lý, Hóa học, Sinh học
- Nhóm Khoa học xã hội: Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật
- Nhóm Công nghệ – Nghệ thuật: Công nghệ, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật (tùy theo điều kiện của từng trường)
Tùy năng lực, sở thích và định hướng nghề nghiệp, học sinh sẽ chọn tổ hợp phù hợp. Một số trường tổ chức thêm các lớp tư vấn, hỗ trợ lựa chọn để học sinh và phụ huynh không bị hoang mang.
Vì sao lựa chọn tổ hợp môn quan trọng?
1. Gắn với tổ hợp xét tuyển đại học
Các tổ hợp môn học trong chương trình phổ thông sẽ gắn liền với các tổ hợp xét tuyển đại học. Nếu chọn tổ hợp phù hợp, học sinh sẽ có lợi thế khi đăng ký vào các ngành học hoặc trường đại học mong muốn. Ngược lại, nếu chọn tổ hợp “lạ” hoặc không phổ biến, học sinh cần tìm hiểu kỹ để tránh rơi vào thế bị động khi xét tuyển sau này.
2. Liên quan tới định hướng nghề nghiệp
Việc chọn đúng tổ hợp không chỉ giúp học sinh học tốt hơn mà còn phát triển năng lực phù hợp với nghề nghiệp tương lai. Điều này giúp học sinh tiết kiệm thời gian, chi phí và không bị lạc hướng trong những năm tiếp theo.
3. Khó thay đổi về sau
Theo quy định, học sinh có thể thay đổi tổ hợp môn vào cuối năm lớp 10. Tuy nhiên, việc này không dễ do phải căn cứ vào sĩ số lớp, học sinh phải tự bổ sung kiến thức của các môn mới, và phải qua kiểm tra đánh giá để đảm bảo năng lực học tiếp. Vì vậy, quyết định ban đầu nên được cân nhắc kỹ lưỡng.
Cách các trường hỗ trợ học sinh chọn tổ hợp môn
Tại Trường THPT Võ Trường Toản, học sinh được tư vấn chọn lựa tổ hợp từ 7 nhóm môn gợi ý, chia theo các nhóm Tự nhiên, Xã hội và Công nghệ – Nghệ thuật. Ngoài tư vấn chung, trường còn bố trí các khu vực tư vấn chuyên biệt để học sinh trao đổi thêm.
Tại Trường THPT Bùi Thị Xuân, nguyên tắc tư vấn dựa trên ba yếu tố: phù hợp năng lực, định hướng ngành nghề và tổ hợp xét tuyển trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Ngoài ra, một số trường đã linh hoạt tổ chức môn Âm nhạc, Tin học để đáp ứng nhu cầu học sinh có năng khiếu nghệ thuật hoặc thiên hướng công nghệ. Tuy nhiên, không phải trường nào cũng có đủ điều kiện triển khai đồng đều.
Những lưu ý khi chọn tổ hợp môn lớp 10
- Việc chọn tổ hợp môn ảnh hưởng trực tiếp đến tổ hợp môn thi tốt nghiệp.
- Các khối thi truyền thống như A00, A01, D01 vẫn còn được nhiều trường đại học sử dụng.
- Một số tổ hợp mới hoặc ít phổ biến có thể khiến học sinh gặp khó khăn khi xét tuyển nếu không tìm hiểu kỹ.
- Học sinh nên theo dõi sát phương án tuyển sinh của các trường đại học mình dự định theo học.
- Với học sinh Hà Nội, tổ hợp Toán – Văn – Anh – Lý có thể mở ra nhiều cơ hội ở khối A01 và D01.
- Đừng giới hạn khả năng vào đại học chỉ bằng kỳ thi tốt nghiệp THPT. Hãy cân nhắc thêm các kỳ thi đánh giá năng lực, xét tuyển học bạ, kết hợp chứng chỉ ngoại ngữ, và các phương thức tuyển sinh mới khác.
Làm sao để chọn đúng?
- Tự đánh giá năng lực và sở thích cá nhân
- Xác định ngành nghề hoặc lĩnh vực mình muốn theo đuổi
- Tìm hiểu các khối xét tuyển và tổ hợp môn tương ứng
- Nói chuyện với giáo viên, phụ huynh, chuyên gia hướng nghiệp để có thêm góc nhìn
- Không chọn môn theo bạn bè, theo phong trào
Như vậy,
Chọn tổ hợp môn lớp 10 không chỉ là quyết định của một năm học, mà là sự khởi đầu cho một hành trình học tập và nghề nghiệp lâu dài. Vì thế, phụ huynh và học sinh cần đầu tư thời gian tìm hiểu, chủ động nghiên cứu và thảo luận kỹ trước khi đăng ký.
Một lựa chọn đúng đắn hôm nay có thể mở ra cánh cửa đại học, nghề nghiệp và tương lai rộng mở ngày mai.