Kết thúc chương trình THCS, học sinh phải đối mặt với quyết định quan trọng: tiếp tục THPT hay chọn con đường học nghề? Đây là thời điểm then chốt, nhưng nhiều em đang gặp phải những rào cản đáng kể trong quá trình ra quyết định.
Mơ hồ về bản thân
Ở độ tuổi 14-15, các em vẫn đang trong giai đoạn tìm hiểu và định hình bản sắc cá nhân. Sở thích thay đổi liên tục, hôm nay yêu thích khoa học, ngày mai lại đam mê nghệ thuật. Sự thiếu ổn định này khiến việc xác định điểm mạnh, điểm yếu trở nên khó khăn. Một học sinh lớp 9 tâm sự: “Em cảm thấy mình có hứng thú với nhiều lĩnh vực nhưng không biết mình thực sự giỏi gì và nên phát triển theo hướng nào.”
Thiếu thông tin về thế giới nghề nghiệp
Tầm nhìn hạn hẹp về các ngành nghề là rào cản lớn với học sinh THCS. Các em thường chỉ biết đến những nghề phổ biến qua quan sát từ người thân hoặc thông tin đại chúng. Nhiều ngành nghề mới, có tiềm năng phát triển cao lại ít được các em biết đến. Điều này dẫn đến việc các em khó hình dung được bức tranh tổng thể về con đường nghề nghiệp trong tương lai.
Áp lực từ gia đình và bạn bè
Kỳ vọng của cha mẹ tạo nên áp lực không nhỏ trong quá trình lựa chọn. Nhiều bậc phụ huynh vẫn coi THPT và đại học là con đường duy nhất để thành công, gây khó khăn cho những em có năng khiếu với các ngành nghề thực hành. Bên cạnh đó, tâm lý “đi theo bạn bè” khiến nhiều em lựa chọn theo số đông mà không xem xét đến sở thích và khả năng của bản thân.
Thiếu kỹ năng đánh giá và ra quyết định
Học sinh THCS thường gặp khó khăn trong việc đánh giá khách quan năng lực bản thân. Các em có xu hướng đánh giá quá cao hoặc quá thấp về khả năng của mình, đồng thời khó phân biệt giữa hứng thú nhất thời và đam mê thực sự. Thêm vào đó, việc cân nhắc giữa nhiều yếu tố như sở thích, năng lực, điều kiện gia đình và cơ hội nghề nghiệp lại càng trở nên phức tạp khi các em chưa được trang bị kỹ năng ra quyết định.
Hướng đi nào để vượt qua rào cản?
Để giúp học sinh vượt qua những khó khăn này, gia đình và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong việc:
Tổ chức các hoạt động khám phá bản thân, giúp các em hiểu rõ hơn về sở thích, năng lực và giá trị sống của mình
Cung cấp thông tin đầy đủ về các ngành nghề, tạo cơ hội để các em tìm hiểu thực tế thông qua các buổi tham quan, gặp gỡ người đi trước
Tôn trọng quyết định của các em, đồng thời hỗ trợ phân tích ưu nhược điểm của từng lựa chọn
Trang bị kỹ năng ra quyết định, giúp các em có phương pháp cân nhắc và lựa chọn phù hợp
Việc chọn hướng đi sau THCS là thách thức lớn, nhưng với sự hỗ trợ đúng đắn, các em hoàn toàn có thể vượt qua những rào cản này để tìm ra con đường phù hợp nhất cho tương lai.
Dịch
